Na terapię logopedyczną w naszej szkole uczęszczają uczniowie klas 0-3. Podczas zajęć dzieci w formie zabawy wykonują wiele różnorodnych ćwiczeń, mających na celu zniwelowanie i zlikwidowanie wad wymowy. W celu uatrakcyjnienia zajęć wykorzystywane są pomoce, dzięki którym uczniowie chętnie wykonują ćwiczenia i sprawia im to wiele radości. Podczas zajęć wykonujemy między innymi:
- ćwiczenia oddechowe
- ćwiczenia artykulacyjne
- utrwalamy ćwiczone głoski wykorzystując programy multimedialne
- uczymy się na pamięć trudnych wierszyków, a nawet bierzemy udział w konkursach recytatorskich i odnosimy duże sukcesy, na przykład
w konkursie „Atleci słów”.
Logopeda zaprasza rodziców zainteresowanych terapią swoich dzieci na indywidualne rozmowy (po wcześniejszym umówieniu się).
Rodzicu! To powinieneś wiedzieć!
Dziecko poznaje świat, dzięki rozumieniu mowy. Umiejętność mówienia pozwala mu wyrazić swoje spostrzeżenia, pragnienia i uczucia. Podstawową wiedzę o tym, jak rozwija się mowa dziecka powinien posiadać każdy rodzic, aby umiejętnie kierować jej rozwojem. Bez tej wiedzy możesz dziecku zaszkodzić, wymagając tego, czemu sprostać nie może.
Rozwój mowy dziecka kształtuje się przez wiele lat.
O kształtowaniu, czy może raczej nabywaniu mowy przez dziecko możemy mówić już w okresie życia płodowego, kiedy to poprzez powłoki brzuszne docierają do niego dźwięki z otaczającego je świata. Już wtedy można mówić o kształtowaniu się mowy, ponieważ jedną z dróg jej przyswajania jest droga słuchowa.
Od chwili narodzin rozpoczyna się proces kształtowania mowy.
Mowa dziecka kształtuje się w ciągu kilku lat. Leon Kaczmarek wyodrębnia kilka okresów mowy u prawidłowo rozwijającego się dziecka:
- Okres melodii (0-1 rok życia) - dziecko reaguje krzykiem na przykre dla niego wrażenia (ból, głód, zimno). Po pewnym czasie komunikuje krzykiem swoje niezadowolenie. Około 2 - 3 miesiąca życia dziecko wytwarza specyficzne dźwięki, najczęściej tylnojęzykowe
i gardłowe. Etap ten nazwany jest przez Kaczmarka głużeniem lub gruchaniem. Około 5 - 6 miesiąca głużenie przekształca się
w gaworzenie. Charakterystyczne dla tego okresu jest powtarzanie dźwięków wydawanych przez siebie i przypadkowo usłyszanych, przez co dziecko ćwiczy narządy mowne i słuch. Okres melodii kończy się pełną gotowością do naśladowania mowy dorosłych. - Okres wyrazu (1-2 rok życia) - okres wyrazu przypada na drugi rok życia. Dziecko zaczyna wymawiać najpierw wyrazy, potem proste, krótkie zdania. Pod koniec 2 roku życia dziecko potrafi porozumiewać się z dorosłymi i rówieśnikami, mimo niewielkiego zasobu słów.
- Okres zdania (2-3 rok życia) - w tym czasie wyłaniają się poszczególne kategorie gramatyczne, wzbogaca się słownik czynny i bierny - obserwuje się znaczny przyrost ilościowy słów od ok. 300 do około 1000 w wieku 3 lat. Wypowiedź staje się bardziej zrozumiała. W 2 roku życia dziecko powinno wypowiadać poprawnie proste zdanie. W 3 roku życia zdania dzieci stają się dłuższe, złożone z 2 - 5 wyrazów.
- Okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia) - w dalszym ciągu wzbogacany jest zasób słownictwa, umiejętność budowania zdań złożonych, następuje dalszy rozwój artykulacji. Mowa dzieci 4 letnich różni się pod względem dźwiękowym. Występuje jeszcze seplenienie fizjologiczne (zamienianie głosek sz, ż, cz, dż na s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź). Dzieci coraz więcej rozumieją, odpowiadają na pytania i coraz więcej ich zadają, wykonują polecenia. Ich wypowiedzi wybiegają poza aktualnie przeżywaną sytuację. Mowa dziecka 5 letniego jest
w zasadzie zrozumiała. Zaczynają się ustalać głoski sz, ż, cz, dż. Dzieci potrafią powtórzyć je poprawnie, choć jeszcze mogą być wymawiane w mowie potocznej jak s, z, c, dz. Powinna pojawić się głoska r. Potrafią wyjaśnić znaczenie słów, opisywać cechy przedmiotów i możliwości ich wykorzystania. Stopniowo zanikają nieprawidłowości gramatyczne. Dziecko dokonuje samokontroli wypowiedzi i chętnie poprawia wypowiedzi innych. Dziecko 6 letnie powinno mieć już opanowaną mowę, chociaż proces rozwoju języka trwa nadal. Wypowiedzi dzieci wzbogacają się wraz ze zdobywaniem doświadczenia i rozszerzaniem swojej wiedzy o nowe zjawiska otaczającej nas rzeczywistości. W wieku od 3 do 7 roku życia dziecko buduje wypowiedzenia i struktury gramatyczne. Czasami nie potrafi jeszcze zastosować poprawnie pewnych konstrukcji, dlatego poszukuje rozwiązań drogą doświadczenia. Można powiedzieć, że w tym okresie dziecko „bawi się językiem”, ale jest to zabawa konstruktywna i ma swoje ściśle określone cele. Bardzo ważną rolę w tym procesie pełnią rodzice, rodzeństwo, dziadkowie i wszyscy ci, którzy stanowią najbliższe otoczenie dziecka. Mały człowiek uczy się poprzez naśladownictwo; obserwuje i czerpie różne wzorce - także językowe - z otoczenia, dlatego ważne jest aby:- mówić wyraźnie, bez niepotrzebnych i przesadnych zdrobnień,
- komentować i omawiać wykonywane razem z dzieckiem czynności,
- formułować wypowiedzi jasno, zwięźle i konkretnie, a w razie potrzeby pomóc w wykonaniu czynności, o której mówimy, zwiększając rozumienie i budując kontekst dla wykonywanej czynności.
Postępując według tych zasad wpływamy pozytywnie na prawidłowy rozwój mowy dziecka, ponieważ maluch uczy się mowy poprzez słuchanie oraz obserwowanie (mimiki twarzy, gestów jakie towarzyszą mówieniu). Ważną wskazówką dla rodziców dzieci w tym okresie jest to, by nie korygowali nieustannie wymowy dziecka. W tym czasie ma ono prawo do pełnych wdzięku form, które stanowią integralną część procesu nabywania kompetencji językowych. Zatem zdrobnienia, zamiany głosek w wyrazach, bądź ich opuszczanie na początku są zjawiskiem prawidłowym. Należy dać dziecku czas i dostarczać prawidłowych wzorców wymowy. Absolutnie nie wolno karać dziecka za złą wymowę, ośmieszać, czy wprawiać w zakłopotanie poprzez porównywanie do rówieśników. W ten sposób możemy bowiem zniechęcić dziecko do mówienia i wywołać u niego oznaki tzw. stresu komunikacyjnego.
Terapia logopedyczna polega na niwelowaniu opóźnień na każdym z wyżej wymienionych etapów.
Bibliografia:
- Kaczmarek L. - „Nasze dziecko uczy się mowy”
- Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.) - „Logopedia, pytania i odpowiedzi”
